Кабинет

Қўллари кир, усти иркит ва йиртиқ футболкани тескари кийиб олган болакай тахталари орасида катта катта тешикли полда тугмаларни бир қатор териб қўйиб нимадир ўйнамоқда. Бирданига тугмалардан бири полдаги ёриққа тушиб кетади. Қўлини тиқиб уни олишга харакат қилади. Тўхтовсиз равишда маълум интервал билан каталакдек хонада ғийқ-ғийқ товуши чиқади. Ногахонда қайнаган чойнакнинг чиррилаши бу ғалати сукунатни бузади. Чойнак чиррилашда давом этади. Ғийқ-ғийқ. Болача хам парвойи палак равишда ўз тугмасини қидирмоқда. Газ плитасига яқин жойда эски адо бўлган табуреткада сочларини ёйиб олган аёл ўтирипти. Чириллаётган чойнакдан чиқаётган буғ унинг сочларига келиб урилмоқда. Юзида хеч қандай ифода йўқ. Аёл бир нуқтага тикилганча қотган. Юзида соя бир ўнг томонга югуриб ўтади, бир чап томонга. Соянинг харакати ғийқ-ғийқ қилиб чиқаётган товушга хамоҳанг. Аёл эса соя таралаётган томонга қараб хануз хеч қандай маносиз қараш билан тикилиб қолган. Ғийқ-Ғийқ.

Кабинет эшиги тақиллайди. Кабинет ойнаси орқали тушаётган ой шуласидан вақт алламаҳал бўлганини сезиш мумкин.

Бошлиқ: Кир!

Кабинет эшиги очилиб, ходим кириб келади.

Ходим уй кийимида ва оёғига шиппак кийиб олган.

Бошлиқ: Муқумжоновга охирги хатингда нима деб жавоб бергандинг?

Ходим: Яна ёзиптими?

Бошлиқ: Нима деб ёзгандинг?!

Бошлиқни авзойи жуда бузуқ. Қўйиб берса ходимни бўғиб ўлдиришга тайёр.

Ходим: Хали жўнатмаганмиз. Столингиз устида турипти.

Бошлиқ столни ковлаштириб керакли қоғозни топади.

Бошлиқ: порталдан кегани шуми?

Ходим: ҳа

Шоша пиша кўз югуртиради. Пичирлаб ўқийди. “хозирда буни имконияти йўқлигини маълум қиламиз”

Ўқиб бўлиб қоғозни йиртиб ташлайди.

Бошлиқ: Бошқа ёз тез! Ўзинг ва хотининг “инвалит” эканлигини инобатга олиб идорага келиб шартнома тузишингни сўраймиз деб ёз.

Ходим блокнотини очиб шоша пиша ёзмоқда. Тўхтаб бошини кўтаради.

Ходим: фарзандиям соқовлигини киритайми?

Бошлиқ: бу хақида справка берган бўлса қўш.

Ходим: уй берамизми унга?

Бошлиқ: катта холангга уй берасан! Даф бўл. Тез.

Ходим эшик томон йўл олади.

Бошлиқ: ха, айтганча, бир хафта олдинги сана билан ёз. Тез ёзиб манга қўл қўйдириб, унданам тезроқ югуриб Мурод почтани уйига борасан. Бир хафта олдинги сана билан печатланган квитанцияни беради. Кейин чиқувчи хатлар папкасига тикиб қўясан.

Ходим қошини кўтариб иккилангандай бўладию хўп деб чиқиб кетади.

Кабинет эшиги очилиб қора куртка ва джинси кийган йигит кириб келади. Қўлида ғижимланган қоғозларни олиб столга ташлайди.

Бошлиқ: хаммасими бу?

Йигит: ҳа.

Бошлиқ қўллари қалтираб қоғозларни титкилайди.

Бошлиқ: хўш... ноябрдагиси, декабрдагиси, мана иккита январники, хўш... март бор, апрел хам... тушунмадим? Февралдаги жавоб хати қани?

Йигит: бори шу, ўзи анови Илёсни милисалари зўрға утқазди мани.

Бошлиқ: Феврал йўқ ку! Онасини эмсин. Аниқ бошқа хат ёқми?

Йигит: хат бор, силадан чиққан хатлар фақат шулар.

Хонага узун бўйли қирра бурунли ўрта ёшдаги эркак кириб келади. Шошганиданми бўйнида калейдоскоп қолиб кетган.

Духтир: Лаббай бошлиқ?

Бошлиқ: сан, бор анови анқовга айт Муқумжоновни февралдаги ёзган хатини топиб йўқотсин.

Йигит туриб чиқиб кетади.

Бошлиқ: Хўш, Ихтиёржон укам, Муқумжонов деган инвалитимиз бор. Хабаринг бордир бугун нима бўлганидан. Шуни картотекангга тиқиб қўйишинг керак бўлади.

Духтир: Қайси картотекага? Рухий касалларгами?

Бошлиқ: Ха, худди шундай.

Дўхтир мийиғида кулги ва ажабланиш билан бошлиққа тикилади.

Духтир: Ўлган одамними??

Бошлиқ: Биринчидан хали ўлмаган. Файзиев ўлим хақида хулосани эртанги сана билан ёзиб берди. Иккинчидан сал мазаси йўқ эди уни.

Духтир: Буни иложи йўқ

Нигохини бошлиқнинг қошдор ва олазарак кўзидан олиб қочишга харакат қилади.

Бошлиқ: Ўзинг ўйлаб кўр укажоним, ақлан соғлом одам хам ўзини ўзи ўлдирадими?

Духтир: унақа рўйхат бизда хар ой янгиланади, Тошкент назорат қилади.

Бошлиқни қоши секин кўтарилади.

Хонага хўппасемиз хансираб хириллаб ётган амаки ва сочлари оқарган чол кириб келади. Бошлиқни авзойини кўриб секин жой топиб товуш чиқармасдан ўтиришади.

Бошлиқ: Қара, хотини жинни, ўзи инвалит, боласи соқов. Хотини ва боласи ўтирган хонани ўртасига келяптида, табуреткани қўйиб ўзини осяпти. Бу нима? Касал у. Касал!

Духтир: Бошлиқ буни иложи йўқ ахир, тушунинг.

Бошлиқни батамом жахли чиқади.

Бошлиқ: Биласанми нимани иложи йўқ?

Ўрнидан туриб ойнага яқин келади.

Бошлиқ: Шахар марказидан, болалар майдончаси учун ажратилган ердан катта икки қаватли магазин қуришни иложи йўқ!

Духтирни олдига келиб уни боши узра эгилади.

Бошлиқ: Бошқа хамма нарсани иложи бор! Аканг ўргилсин сан учун иложсиз нарсани қилиб бердимми? Энди мархамат қилиб жавоб қайтаринг.

Охиста ва залворли қадам ташлаб креслоси олдига келиб сигаретини олиб тутатади.

Бошлиқ: Нима ман кириб кетсам санла қоласанми? Хамманг кирасан! Ман у ерда бир ўзим зерикаман. Биттама битта хамманг. Хатто бобой хам киради. Бобой у жойлани кўрган. Ўзим олиб чиққанман. Тўғрими Тохир ака? Хамманг! Битта қаердаги инвалитни деб. Хаммангни киринг бор. Мани билмайди деб ўйлайсанми?

Ихтиёр пешонасини тириштириб қўли билан махкам бошини ушлайди.

Бошлиқ: Энди боргинда, ман айтган ишни қил!

Бошлиқ семиз амаки томонга юзланади.

Бошлиқ: Одамам шунча ичадими? Чўчқадай семирганингни қара, мол. Бор ойналарни оч.

Ихтиёр хонадан хохламаган каби мулзам юриб чиқиб кетади.

Семиз амаки ойналарни очиб, оғзига сақич ташлаб бошлиқни олдига яқинроқ жойлашади.

Бошлиқ тутатиб тутатиб сигарет чекади. Креслога ўзини оғриниб ташлайди.

Бошлиқ: Нима бўлди?

Семиз: Ўлими олдидан ёзган хатини сиз айтгандай йўқотдик.

Бошлиқ: Нима деб ёзган экан?

Семиз: Хаммасини ёзган. Сизни, мани, нафақаси бўйича Тохир акани. Лекин... Бир муаммо бор. Мурдани биринчи топган одам,  қўшниси хатни ўқиган.

Бошлиқни кўзлари пиррилайди. Бошини айлантириб қисирлатади.

Семиз: Нима қилайлик. Йигитларимга айтайми?

Бошлиқ: Эй, қайси замонда яшаяпсан? Яна чўнтагига ташлаб қўйиб, “хранение” билан тиқмоқчимисан? Йўқ. У хаммасини билади. Уни оғзини ёпиш керак.

Ўрнидан туриб уёқдан буёққа юра бошлайди.

Семиз: Балки, олиб бориб, тиқиб қўйиб 3-4 кун болаларга айтсам...

Бошлиқ: Сани қўлингдан бошқа иш келадими ўзи каллаварам? Бўлмайди. Кейин “газитчи”лага гулласа тамом.

Бошлиқ яна сигарет қутидан тамаки олиб тутатади. Сигаретни қаттиқ қаттиқ тортиб тортиб чекади.

Бошлиқ: Бобой, махаллакомсизку, нима одам у? Нима айби бор?

Бобой: шу, оддий “расиячи”. Камбағал. Оддий одам. Хеч қанақа рўйхатта йўқ.

Бошлиқ: Топтозами шунчалик? Ака укаси бордир.

Бобой: эмм... Тўғри. Ха, эсладим. Акаси. Қамоқда. Фирибгарлик билан тушган.

Бошлиқ: Бу жуда яхши, Илёс, сан кимлиги нималигини аниқла. Бир ўзи ўтирган бўлса “уюшган бўлиб чиқяпти, 3-4 йил қўшилади” деб айт. Иложи бор де. Хуллас бир нима қил. Оғзини ёп.

Тохир: Хўп булади. “ес” қиламиз.

Бошлиқ: Урма лекин. Пулам ома. Фақат айтганимни қил!

Улар амал тамал хонадан чиқиб кетишади. Бошлиқ ойна олдига келиб қоронғуликка узоқ тикилади. Костюмини ечиб столга уради. Чуқур нафас олиб секин чиқаради. Ўз атрофига, жихозларга, столига ижирғаниш билан бесаранжом қарайди. Уюлиб ётган мажақланган қоғозларга хорғинлик билан қарайди. Икки қўлини қўйган ҳолда столга суяниб, бошини жонсиз эгади. Қоғозларни битта битта нозиклик билан пайпаслаб кўзини қаттиқ юмади. Кўзини очади. Креслога ўзини ташлайди. Кўзида нимадир ялтирагандай бўлади. Стол устида бетартиб тарқаб ётган қоғозларни гугурт чиқариб бирма бир ёқа бошлайди. Унинг юзида соя  ҳосил бўлиб, уёқдан буёққа харакатланади. Ғийқ-ғийқ. Қайнаган чойнакнинг чириллаган товуши. Бошлиқнинг кўзлари қоронғуликка сингиб кетади.

Қоронғулик кичрайиб полдаги ёриққа айланади. Болакай ғингшиган товуш чиқариб милиция ходимлари қўлидан қочиб чиқиб ёриққа қўл солади. Йўқотган тугмасини топа олмайди. Қичкиради, қўлини янада ичкарироқ тиқади. Қўли қонай бошлайди. Хонада турган духтирлардан бири уни кўтариб олади. Болача бир нималар демоқчи бўлиб узуқ-юлуқ товушлар чиқаради. Уни хонадан олиб чиқишади.

Эски газ плита устидаги чойнак қорайиб кетган. Аёл эса хамон боқийликка назар солган каби қилт этмай эри ўзини осган табуреткага бежон бемано кўзлар билан тикилиб турипти. Табуреткани нариги томонидаги шкафни қора куртга ва джинси шим кийган йигит титкилаб, нарсаларни хар ёққа отмоқда. 

Блокнотчи

Янги қурилган намунали арзон уй жойлар олдида тумонат одам. Барча нимадир билан банд. Нима эмиш, пойтахтдан одам келиб кам таъминланганлар учун қурилган уйларни тантанали равишда очиб берармиш. Иш қизғин. Қорни катта, формалик ва қолган ишлашга лаёқатли барча эркакларни дўхтирдан “справка”си бор шекил уёқдан буёққа юриб, сигарет тутатиб, онаси тенгги аёлларга иш буюриб, ўдағайлашдан чарчамаяпти. Сал нарироқда қора жип атрофида 5-6та қорни қаппайган эркаклар йиғилиб олиб, қорни энг қаппайган бахайбат одамни сўзларини бошлари эгик ҳолда қунт билан тинмай блокнотга ёзишмоқда. Блокнотларнинг янги лекин ярмигача тўлганидан улар фақат ёзиш учун очилишини сезиш қийин эмас. Қорни энг қаппайганнинг бирданига авзойи бузилади. Олдидаги “ксерокс”дан бирига қўлини пахса қилиб гапиради. Блокнотига унинг сўзларини аниқ ва тезроқ ёзмагани учунми ёки орқароқда ишлаётган аёлларга баландроқ бақириб, яхшироқ ўдағайламагани учунми билмадим негадир уни башарасига бир мушт туширади. Сал нафасини ростлаб олиб энди қорнига солади. “Блокнотчилар” бир зум ёзишдан тўхташади. Бахайбат уларга хам нималардир деб бақириб, бақириб машинасига ўтириб кетади. Каттанинг охирги сўзларини улар негадир қоғозга кўчиришмайди. Балки, қўллари чарчагандир.  Мушт еган секин ўрнидан туриб, қумда ётган блокнотини олиб қоқиб, қўлтиғига қистириб, сунъий майсага сунъий гулни табиий йўл билан суқишга харакат қилаётган аёллар томон юради.

Блокнотчи: -қайси мактабдансизлар?!

Аёл: -бошлиқ, унақа қилманг, хозир тиқиб чиқамиз.

Блокнотчи: -қайси мактабдансила дедим!

Аёл: -ўғлим ўзиз кўряпсиз, газонга пластмассани тиқиб бўлмаяпти.

Блокнотчи: -э, манга деса боғлаб қўйинглар ёки директорларингни чақир эрталабгача ушлаб турсин. Мактаб номери?!

Аёл: -16, эрталабдан бери ишлаяпмиз, ўғлим унақа қилма, чарчаганмиз, хозир қилиб қўямиз.

Блокнотчи: -э, хола, мани уйимда ишламаяпсиз, хўпми?!

Янги қурилган кўп хонадонли уй эшигини очиб, ичкарига киради.  Иккинчи қаваттан йигит кишининг баланд оҳангдаги товуши эшитилади. 

-мен сенга кеча нима дедим? Чиқма дедимми? Яна нимага келдинг?

-чиқмасам, Холида опа хаммани олдида изза қилади, ишлашга қўймайди, азоб беради.

-э керак бўлса, ишдан бўшатсин. Лекин сан мановиларни уйини тозаламайсан. Пахтага чиқарди индамадим, йўл тозалатди индамадим. Энди буниси ортиқча.

Улар пастга қараб юришади. Зинапоядан аввал  навқирон йигит ва уни ортидан супурги ва челак кўтарган ёшгина келинчак тушади. Йигит ва блокнотчининг нигоҳлари тўқнашади.  

Йигит: -кўчада кутиб тур. Сизми районо мудири?

Блокнотчи: -ха, мен.

Йигит: -мен хотинимни олиб кетаман. У ишламайди. Бориб  дарсини беради. Бу нима деган гап? Ўқитувчиларни хор қилиб ишлатишингизни қаранг.

Блокнотчи: -ука, кўп тўполон қилманг. Мени ўзимни хотиним хам хуув анови уйда ишлаяпти. Мени хам иложим йўқ. Менга керак дейсизми шу?

Йигит: -мен бировларни ўзгартира олмайман. Сизни хотинингизга ишим йўқ. У сизни ишингиз. У сизни эркаклик принципларингиз. Лекин мени хотиним бу ерда ишламайди.

Блокнотчини жахли чиқиб, қошини чимиради.

Блокнотчи: -эй ука хаддингдан ошма...

Биринчи қаватдаги эшик очилиб у ердан барзанги эркак чиқиб келади. Сочлари тўзғайган, соқоллари бетартиб ўсиб ётипти. Қўллари қорайиб кетган. Ундан солярка хиди анқийди.

Барзанги: -брат, менга хам бир иккита ўқитувчиларингиздан беринг, мени хам уйимни тозалашсин.

Иккаласи бирданига бир пас унга қараб қотиб қолишади.

Йигит: -бир иккита ўқитувчилариздан? Қанақа одамсиз ўзи? Булар сизга мардикор эмас. Ўқитувчи улар. Олий маълумотли зиёли. Давлат арзон нархга кредитга сизга уй қилиб берди, энди уни 4 йил институтта ўқиган, контракт тўлаган ўқитувчи тозалаб хам берсинми? Уялмайсизми?

Барзанги: -хўп мана, хаммани уйини тозалаяптику? Меникини хам тозалаб берсин дегандим.

Йигит бошини қуйи эгади. Хорғин нафас чиқаради. Бошини чайқаб қўйиб, нафаси бўғилгандай бўлиб. кўчага чиқади. Сигарет тутатади. Блокнотчига хам узатади.

Блокнотчи: -кўрдизми? Одамлар қанақа бўлиб кетган? Нима дея оламан мен? Буйруқ бўлган қилиш керак. Мени ўрнимда бошқаси бўлса хам шу ишни қиларди.

Йигит: -бунақа бўлиши керак эмас.

Блокнотчи: -иложимиз йўқ. Кўрдингизми буни? Ўзи бўлса оддий шофьердир. Кам таъминганлик маълумотномаси билан тайёр қарийб бепул уйга эга бўляпти. Рахмат ўрнига шуми?

Улар сигаретни қаттиқ-қаттиқ тортишарди. Йигит гўё ўзига ўзи гапиргандай ғулдурайди.

Йигит: -нотўғри бу. Бунақа бўлиши керак эмас.

Йигит хотинини етаклаб кетади. Блокнотчи уни ортидан қараб қолади.

Блокнотчи: -шунақа бўляпти-да...

Уй эшиги очилиб, барзанги чиқиб келади.

Барзанги: -брат, ўқитувчиларингиздан берасизми йўқми? 

Блокнотчи аввал ижирғаниб барзангини юзига нафрат билан қарайди кейин тўда-тўда бўлиб бирма бир уйларни текшираётган бошқа бир блокнотчилар отрядига кўзи тушади. Кейин эса хорғинлик билан  сунъий гул экаётган аёл томонга ўгирилади. Аёл хамон гулни газонга суқа олмас эди. Бу жараёнга узоқ тикилиб қолади.

Барзанги: -брат...

Блокнотчи: -опа шуни уйини хам тозалаб беринглар.

Блокнотчи секин қадам босиб болалар майдончаси томон юради. Атрофга боқади. Одамлар уёқдан буёқққа шошилиб юришипти. Ғала ғовур. Шовқин. Бу шовқинда инсон ўз виждонини эшитиши хам қийин. Блокнотчи тутунни осмонга пуфлаб, сигаретни зарда қилиб узоққа улоқтиради. 

Уни телефони жиринглайди.

Блокнотчи: - лаббай бошлиқ. Хўп бошлиқ, яхши, хуп-хуп. Бўлди тушунарли.

Телефонни учириб чўнтагига солади. Ўйланиб қолади. Бошини қашиб упкасини хавога тўлдириб қаттиқ нафас чиқаради

Блокнотчи: -ээйй

Атрофдан кимнидир қидиради.

Блокнотчи:

-Ғайрат!

Қўлтиғига блокнот қистирган Ғайрат уни ёнига югуриб келади.

Ғайрат: - лаббай бошлиқ?

Ғайрат блокнотини очиб, қўлига ручка олиб, бошлиғининг оғзига қарайди.

Блокнотчи: - хамма мактаб директорларига айт, эртага хам олиб чиқишсин. 

Ғайрат: -эртага очилиш-ку, нима иш бор яна?

Блокнотчи: -буларни ким йиғиштиради?

Блокнотчи: -нимани? нимани? Эртага очилиш тугаганидан кейин, сал тинчиганидан кейин газонни, гулларни, йўл четидаги арчаларни, тувакларни хамма хаммасини йиғиштириб, машинага юклаб, олган жойингга тарқатасан. 

Ғайрат: -қанақасига??

Блокнотчи: -шунақасига! Саволлар?!

Ғайрат: -тушунарли, "ес" қиламиз шеф.

Блокнотчи охиста қадам билан машинаси  томон йўл олади.

Ғайрат уни ортидан мийиғида истехзоли жилмаяди. Бу жилмайиш кўпроқ оғриқ пайтидаги чиранишга ўхшаб кетади. Чўнтагидан сигарет чиқариб тутатади. Тортиб-тортиб қаттиқ чекади. Четроқдаги майсага зўрға илиниб турган гулга кўзи тушади. Уша ерда ишлаётган аёлларга юзланади.

Ғайрат: -қайси мактабдансилар?! 

Katta bo'lsam Prezident bo'laman

Katta bo'lsam Prezident bo'laman !

Gapirishga gapim ko’p.

Eshitadigan yo’q.

Shoyadki blogerlar chempionati haqida eshitib qoldim.

Dilimdagini dasturxon qiladigan  joy topdim.

Dengizga tomchi bo’lsam bo’libman, Aybga buyurmaysiz.

Darvoqe, jurnalistlikka da’voim yo’q.

Orfografiya xudosidan uzrlar so’ragan holda boshlasam.

Hayotimdan nolisam noshukrlik bo’lar, ko’rnamaklik bo’lar. Uy-joy, mashina, sevimli oilam va ishim bor. Hammasi joyida. Hammasi yaxshi. Qariyb baxtliman. Nimaga “qariyb”ligini hozir tushuntirib beraman.

Bolaligimda katta bo’lsang kim bo’lasan degan savolga g’urur bilan “Prezident” derdim. Nimaga g’urur bilan aytar edim bu gapni? Endi tushundim. Xuddi shu savolga tengqurlarim bergan javobdan ko’ra meni javobim ulug’roq, buyukroq, originalroq bo’lgani uchun. Chunki kattalarni “haydovchi”, “do’xtir”, “milisa”, “futbolchi” yoki “bankir” degan javobdan ko’ra gerdayib - katta bo’lsam “Prezident” bo’laman degan bola ko’proq quvontirar edi. Kattalarni bu jilmayishini oldin kompliment deb tushunardim. Hozir esa ancha o’zgacha tahlil qilyapman. Bu jilmayishda ulug’ mahzunlik bor. Bu jilmayishda ulkan afsus bor, armon bor, taqdirga tan berish bor, kurashdan to’xtashlik bor, o’zi o’ylab topgan orzularini o’zi ko’mishlik bor. Nimaga bunaqa radikal fikrlayapman? Shoshmayotgan bo’lsangiz hozir tushuntirib beraman.

Ziyoli, o’qimishli oiladanman. Ota onam bolaligimdan meni ilmga undagan. Maktabda muallimlarimiz o’qing dono bo’lasiz, bilim oling buyuk inson bo’lasiz degan gaplarni yosh ongimga yaxshi singdirishgan. Juda yaxshi o’qirdim. 5+ baho olmagan kunlarim o’zimni kechira olmasdim. Tarix va matematika fanlaridan tuman va viloyat  olimpiadalarida eng yuqori o’rinni hechkimga bermaganman. Badiiy kitoblarni hamma dona-donalab o’qisa men kilo-kilolab o’qir edim. Maqtanchoqlikka yo’yarsiz balki  xullas, vunderkind edim.

Velosipedim bo’lardi. Maktabga birga borib keladigan ikkita qo’shnim bor edi. Uchchovlon meni veligimda maktabga borib kelardik.  Ularni ustidan hardoim “ikkichi” deb kulardim. Rostdan ham g’irt savodsiz, qo’y boqishdan boshqasini bilmaydigan noshudlar edi. Meni koptok tepgani chaqirishardi, men rad javobini berib, ichimda savodsizlar ustidan kulib, ilm bilan mashg’ul bo’lardim.

Ular ko’cha changitib futbol o’ynashardi, men kitobdan bosh ko’tarmas edim.

Yillar o’tdi. Men o’qirdim, Ular to’p tepishardi.

Yillar o’tdi, men grand asosida o’qishga kirdim. “ikkichi”lar Rossiyaga ketdi.

Hozir esa Men 840 ming so’m maosh oladigan shartnomalar bo’limi boshlig’I bo’ldim.

“ikkichilaar” esa…

“Ikkichi”larning birida keyin bilsam bozorda  “tochkalari” bor. Qavat qavat turargohlari bor.

Ikkinchisi esa, ikkinchisi kim deb o’ylaysiz?

Bingo!

Futbolchi.

Klub bilan tuzilgan shartnomaga binoan yillik maoshi 120 000 $ mush.

( Kimligini aytishni joiz deb topmadik)

Meni esa...

Meni esa… hozirda o’sha veligim ham yo’q!

O’ylanib qoldim. Men nimaga o’qidim?! Men nimaga bolalikning o’yinqaroq shirin damlaridan voz kechdim ?

Umrida yig’lamagan odamni yig’lagisi keldi.

Umrida o’zi qilayotgan ishining noto’g’riligiga shak keltirmagan odam ulkan shubxa iskanjasida qoldi.

Boshimni devorga urdim. Boshim qonadi. Yana urdim. Uraverdim. Boshimdan sizib chiqqan qon ko’kragimga oqib tushguncha urdim. Devorning oxagi to’kilguncha urdim.

Yo’q bu hasad emas. Bu yillar davomida o’zi, oilasi, domlalari , butun Dunyoo to’g’ri deb bilgan ilm yo’lidan borib savodsiz noshudlarning erishgan ulkan yutuqlasrini ko’rib, 25 yil umrini aynan nimaga sarflaganligini anglay olmagan, aslida o’zi noshudligini payqagan, zamonaviy jamoat qarichi bilan hisoblaganda aynan o’zi “ikkichi” ekanligini tushungan, bolaligida o’zicha gerdayib “Prezident” bo’laman degan, xotiniga 6 oydan beri sariqchaqalik ko’ylakni olib bera olmayotgan, ko’chada itdan suyak qarz o’sha vunderkindning Nidosi edi.

O’zimni bosib ularga qo’ng’iroq qildim.

Uchrashdik. Muxtasham koshonada o’tirib ovqatlandik, gaplashdik.

“ikkichi”lar to’lashdi.

Uyga manmnuniyatlik bilan qaytdim. Nimaga bir necha soat oldin chuqur depressiya quchog’ida yotgan odam mamnun qaytdi? Yana sal sabr qiling tushuntiraman.

Boylar bilan chaqchaqlashib tushundim.

Boylar bilan gaplashib angladim.

Boylar bilan fikr o’rtoqlashib bildim.

Dunyo qarashi torligini tushundim.

Muayyan bir masalada o’z nuqtai nazari yo’qligini angladim.

Ongi hali hanuz pastligini bildim.

Boylar aslida juda va juda qashshoq edilar.

O’zimni boyroq his qildim.

Ularga esa rahmim keldi.

Ko’pchilik bilimni boylikka eltuvchi vosita sifatida tushunadi. Yo’q! Mol-dunyo vosita. Tabiiy ehtiyojlarni qondirish vositasi. Bilim - haqiqiy boylik. Pul qo’lni kiri – Ilm inson ko’rki.

Hozirgi zamonimiz fojeasi bu – molparastlik. Hamma pul topishga mukkasidan ketgan. Hammani o’y hayolida pul,pul,pul. Tan oling sizni ham, pul hamma narsadan ko’ra ko’proq qiziqtiradi. Bilimning bozordagi “kurs”I hozir ancha tushib ketgan. Tug’ruqxonada pul, bog’chaga pul, maktabga pul, institutda pul-pul-pul, ishga kirishda pul, o’lganida go’rkovga pul. O’sib kelayotgan yoshlar pulning bunaqa qadrini, qudratini  ko’rganidan keyin kitobga qiziqarmidi.

Qani o’sha olimlar? Qani o’sha mashoyixlar? Qani o’sha ixtirochilar? Qani o’sha mutafakkirlar? Qani ilm fanda to’ntarish qiladigan daholar? Beruniy, Xorazmiy, Buxoriy, Farobiy, Ibn Sinolar qani?

Hammasi yo bozorda, yo Rossiyada.

Biz ajdodlarimiz bilan g’ururlanganimiz, maqtanganimiz kabi bizning avlodlarimiz ham bizni eslab faxrlanarmikan? Faxrku mayli, eslarmikan hech bo’lmaganda bizni avlodlarimiz? Yoki bir necha asrlardan so’ng ham hali hanuz faqat o’sha buyuk Xorazmiyu Beruniylar haqida gapirilaveradimi?

O’ylab ko’ring, tarixda nom nishonsiz, odiy “probel” bo’lib qolib ketmasmikinmiz?

Alam qiladi.

Qanchadan qancha odam Oilasini deb, bola-chaqasini deb,  o’zi yoqtirmaydigan ishni qilib, yomg’irni yomg’ir demay, qorni qor demay bozorda xitoy tovarini “aka bu turetskiy” deb mol sotyapti, 3ming so’mga qo’rs qo’pol mijozini tupkani tagidan olib kelib, maxallani qarigacha olib kirib, undan anqiyotgan badbo’y araq hidiga tishini tishiga qo’yib chidab, oxirida umid bilan “aka yana 500 so’m qo’shing” deb kira qilyapti, vatanidan minglab chaqirim uzoqqa sovuq yurtlarga ketib, zax yerto’lalarda yashab, qadamda poylaydigan militsiya xodimlaridan qochib, pasportini oldirib qo’yib, bobokalonlarimiz yulduz sanagan vaqtlarda bobolari oyog’iga paytava o’rashni bilmaganlar hovlisida ko’cha supuryapti.

Alam qiladi.

Ular ham senga o’xshab bolaligida katta katta orzu umidlar qilmaganmi axir? Ular ham sen kabi buyuk bo’lishni, tarixda nomini qoldirishni xoxlamaganmi axir? Nima qilsin? Pul topish kerak. Oilani boqish kerak. Dunyoni shuncha qiyinchiligini, baland pastini ko’rgan odam kichkina bolakay prezident bo’laman desa albatta jilmayadida. Chunki u ham sen kabi balandparvoz orzularni qilgan. Chunki biladi sen ham katta bo’lib orzularingga nafaqat tupurasan balki sen ularni esingdan ham chiqarib yuborasan. Umidlaring kelajakda chilparchin bo’lishi imkoniyati juda ham baland ekanligini tushungan holda istexzoli mahzun jilmayadida. Xo’rsinadida.

Aziz mushtariy o’zingiz bir eslangchi, qachon oxirgi marotaba bolalikdagi eng beg’ubor, nozik orzularingizni yodga oldingiz? Eslolmayapsiz. Eslolmaysiz ham. Chunki Siz ham orzuingizga ishonmay qo’ygansiz.

Orzuingizni unutyapsiz. O’zingizni unutyapsiz. Orzuingiz bu – siz.

Alam qiladi.

Oxirgi paytlarda odamlarimiz ongida o’g’lini uylanitirishu, qizini erga berishdan ko’ra kengroq, globalroq, buyukroq, ulug’roq, muhimroq o’y-hayol mavjud emas.

Alam qiladi.

Buyuk ishlar uchun yaratilganlar bozorda savdoyu, ko’chada kira bilan ovora.

Orzu qilish – Buyuk kelajak mexanizmi.  Orzu qiling. Unga intiling. Ulug’  ishlar qiling. Tarixda qoling. Vatanimizni dunyo minbarlarining eng yuqori nuqtasiga olib chiqing.

Hech qo’lingizdan kelmasa, hech bo’lmaganda tasavvur qiling. Taqdir sizni egishi mumkin, bukishi mumkin, yer bilan yakson qilishi, tilingizni kesishi, qo’lingizni chopishi mumkin lekin, odam Tasavvurini cheklab bo’lmas.

Orzuingizni berib qo’ymang.

                                                                                                                                                                     P\S

Kuni kecha xotinim tug’ilajak farzandimizni kim bo’lishini xoxlaysiz deb so’rab qoldi. Bilasizmi nima deb javob berdim? Bu safar gerdaymasdan, g’ururlanmasdan, xo’rsinib  -  Futbolchi dedim

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Blogerlar chempionati uchun maxsus.